پلی یورتان ها
پلی یورتان ها دسته ای از پلیمرهای سنتزی می باشند که دارای گروه یورتان (NHCOO) می باشند.

پلی یورتان ها دسته ای از پلیمرهای سنتزی می باشند که دارای گروه یورتان (NHCOO) می باشند. این پلیمر ها از واکنش تراکمی یک دی ایزوسیانات با یک پلی ال بدست می آیند.(شکل 1) این واکنش به صورت گرمازا و خود به خودی جلو می رود و تا اتمام مونومرها واکنش ادامه پیدا می کند (شکل 1).

پلی یورتانها را اولین بار اتو بایر در سال ۱۹۳۷ در آلمان کشف کرد و بعد از آن این مواد با داشتن خواص ویژه پیشرفت بسیار زیادی را در انواع صنایع جهان داشتند. پلی یورتان ها با توجه به ساختار شیمیایی، خواص مکانیکی بسیار گسترده ای دارند و جزء معدود پلیمرهای مهندسی همه کاره و با کارایی بالا هستند. همچنین پلی یورتان دارای طیف گسترده ای از سختی و خواص مکانیکی، مقاومت سایشی و حرارتی مناسب، مقاومت عالی در مقابل مواد پایه نفتی، گریس و روغن ها، قابلیت تولید پلیمرهای تریکلیک، قابلیت اتصال و گرفت شدن به سایر پلیمرها، امکان تولید مناسبترین فوم ها به نسبت خواص مکانیکی، عمر مفید و هزینه نسبت به سایر پلیمرها دارای مزیت رقابتی قابل توجهی می باشند.

کاربرد پلی اورتان ها:
پلی یورتان ها جزء پلیمر های مهندسی و همه کاره محسوب می شوند و با تغییر ساختار یا ویژگی های مولکولی می توانند در طیف وسیعی از کاربردها استفاده شوند. از جمله این کاربردها می توان به فومهای نرم، فومهای سخت؛ الاستومرها، ترموپلاستیک الاستومرها، رزین، رنگ، پوشش، چسب، انواع جلادهنده و... اشاره کرد. با توجه به ویژگی های بسیار مطلوب پلی یورتان ها بازار استفاده و تولید این پلیمرها بیش از هر پلیمری در جهان رشد داشته است.(شکل 2) و هر روزه حیطه های کاربردی جدیدی نیز به آن افزوده می شود.

همانطور که اشاره شد به علت طیف وسیعی از پارامترهایی که می توان در سنتز پلی یورتانها تغییر داد، امکان رسیدن به پلیمرهایی با ویژگی های بسیار متنوع نیز وجود دارد.

برخی از مهمترین کاربردهای پلی یورتان ها به شرح زیر می باشند. 

فوم های پلی یورتانی:
سال1940 میلادی از پلی اورتان ها برای تولید فوم پلی اورتان به عنوان بهترین عایق صوتی , عایق حرارتی و برودتی …. در مصارف خانگی , صنعتی و نظامی استفاده شده است. و با گذشت زمان پلی ال ها و ایزوسیانات ها یا پیش پلیمرهای ایزوسیاناتی برای تولید فوم های کارامدتر به بازار عرضه شدند. امروزه فوم های پلی یورتانی در طیف وسیعی از کاربردها استفاده می شوند و تقریبا محدودیتی برای معرفی نوع خاصی فوم (مبتنی بر پلی ال و دی ایزوسیانات مخصوص) برای کاربرد ویژه ای وجود ندارد.

زیره های پلی یورتانی 
پلی یورتانها با توجه به استحکام شیمیایی پیوند های تشکیل دهنده و ساختار فومی خود یکی از بهترین گزینه ها برای کاربرد در زیره کفش ها بویژه کفش هایی با کارایی بالا می باشند. با توجه به ذات این ساختارها و ایجاد تنوع در آن، می توان زیره های نسل جدید با گرادیان خواص یا زیره های چند لایه با کاربردهای مکمل تهیه نمود که امکان آن در استفاده از سایر پلیمرها میسر نمی باشد. راحتی به همراه مقاومت سایشی و خواص مکانیکی بالا ارمغان استفاده از پلی یورتان های مناسب در ساختار زیره کفش می باشد.

ترموپلاستیک الاستومرها
دسته دیگری از ساختارهای پلی یورتانی می باشند که به کمک ترکیب مناسب گروه های سخت و نرم و اتصالات موثر بین بخش های سخت، ویژگی هایی همانند الاستومرهای ولکانیزه شده از خود نشان می دهند. در حالی که می توان آنها را ذوب کرده و مانند ترموپلاستیک های معمول شکل داد. این خانواده در تولید ساختارهای الاستومری بسیار پیچیده که فقط با دستگاه تزریق می توان آنها را تهیه کرد، یا اصلاح برخی از پلیمرها استفاده کرد. با توجه به تاییده FDA برای ترموپلاستیک الاستومرها از این مواد می توان تجهیزات پزشکی، بهداشتس، وسایل بازی نوزادان و غیره را نیز تهیه نمود.

روکش های پلی یورتانی
دسته ای بسیار وسیعی از خانواده پلی یورتان ها را به خود اختصاص می دهند و به علت کیفیت بالای ساختارهای پلی یورتانی به عنوان پوشش های نهایی(Top Coat) بسیاری از مصنوعات مانند اتوموبیل ها، هواپیما ها و ... به کار برده می شوند مقاومت در برابر نور آنها نسبتا عالیست و دوام بالایی دارند

چسب های پلی یورتانی
پلی یورتان ها بنا به ویژگی های مولکولی و شیمی گروه های عاملی می توانند در صورت فرمولاسیون مناسب دسته وسیعی از چسب ها را تشکیل دهند که هر کدام کاربرد منحصر به فردی دارد. این چسب ها بر اساس اجزای تشکیل دهنده می توانند دو جزئی و تک جزئی باشند.